Астанада «Орталық Азия – Қытай» саммитінің екінші кезеңі өтті. Бұл маңызды кездесуге Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан және Қытай елдерінің басшылары қатысты, деп хабарлайды Altainews.kz тілшісі.

Саммиттің басты нәтижесі – қатысушы елдердің басшылары қол қойған Астаналық декларация және мәңгі тату көршілік, достық және әріптестік туралы келісім болды.

Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қытай төрағасы Си Цзиньпинге алғысын білдіріп, Қытайдың Орталық Азия елдерімен арадағы ынтымақтастыққа айрықша көңіл бөліп отырғанын атап өтті.

Сауда мен логистика – басты бағыт

Қытай Орталық Азия елдерімен жүргізілетін сауданың 40 пайызын қамтиды. Оның жартысынан көбі Қазақстанмен байланысты. Екі ел арасындағы тауар айналымы 44 миллиард долларға жеткен. Қытай капиталы бар қазақстандық кәсіпорындар саны 5 мыңнан асты.

Президент Қытай – Еуропа бағытындағы жүк тасымалының 85 пайызы Қазақстан арқылы өтетінін еске салды. Осы бағыттағы маңызды көлік жолдары – «Батыс Қытай – Батыс Еуропа», Транскаспий халықаралық дәлізі мен «Солтүстік – Оңтүстік» бағыты.

Ауыл шаруашылығы мен ғылым – болашақ серіктестік негізі

Мемлекет басшысы қытайлық компанияларды ауыл шаруашылығы саласында бірлескен өндірістер ашуға шақырды. Сонымен қатар, Хоргос шекара маңындағы халықаралық орталық экономикалық байланыстарды күшейтуге серпін беретіні айтылды.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан мен Қытай арасындағы ядролық энергетика саласындағы ынтымақтастықты дамытуға да мүдделі екенін білдірді. Бұл салада жуық арада арнайы келісім жасалмақ.

Саммит аясында Сиань – Алматы бағыты бойынша алғашқы туристік пойыз жолға шыққаны айтылды. Бұл – Қытайдағы Қазақстан туризмі жылы аясында жүзеге асқан ерекше жоба. Президент Тоқаев бұл оқиғаны Ұлы Жібек жолының символы ретінде атап өтті. Ғасырлар бойы Еуразия кеңістігінде сауда мен мәдениет алмасуға жол ашқан осы жол қазір де елдер арасындағы байланыстарды нығайтып отыр.

Сондай-ақ Қазақстан 2026 жылды Қытай мен Орталық Азия елдерінің Білім мен Ғылым жылы деп жариялауды ұсынды. Сонымен бірге, алдағы 2026–2030 жылдарға арналған серіктестік стратегиясын бірлесе әзірлеу туралы бастама көтерілді.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев саммитті қорытындылай келе, бұл басқосу Орталық Азия елдері мен Қытай арасындағы өзара сенім мен түсіністікті одан әрі күшейтетінін айтты. Оның айтуынша, елдер тату көршілік пен тиімді әріптестікке негізделген берік байланыс орнатып келеді.

Андрей Дудник